Terugblik op kwartaalbijeenkomst Ellen Aptroot, ‘Systeemtherapie en seksualiteit en intimiteit ’,
19 september 2011
Terwijl de zaal zich vult met deelnemers aan de bijeenkomst, klinkt zangeres Anouk niet mis te verstaan uit de speakers. “Nederlands’ grootste vrouwelijke popicoon, dat desondanks geen enkele man aan zich weet te binden, zingt voortdurend over liefde en strijd, en krijst het drama er uit.”, zo leidt Aptroot in, en vervolgt: “Vrijen in liefde gaat over de verbindende elementen tussen seks hebben en liefde voelen.”
In een lezing over liefde neemt Aptroot de zaal mee in haar uiteenzetting van de liefde vanuit diverse perspectieven bezien. Beoogd wordt achter het pragmatische gelijk of ongelijk van de liefde te kijken. “Geconstateerd kan worden dat er drie fysiologische liefdessystemen zijn die zowel op zichzelf kunnen staan als onderling verband kunnen houden.” Geďllustreerd wordt dat een eenduidige definitie van de liefde niet te geven is.
Aptroot stelt diverse benaderingen van de relatie tussen verliefdheid en verbeelding aan de orde. Onder meer het Bovarysme, de Evolutionaire psychologie en ook de verslavingsvergelijking komen aan bod. Het Bovarysme vormt de rode draad in het betoog; wat is de relatie tussen liefde en verbeelding enerzijds en de werkelijkheid anderzijds? Een interessante perceptie van liefde die gaat over de discrepantie in de opvattingen over de liefde en het voorstellingsvermogen; in welke mate gebruiken we ons voorstellingsvermogen als we verliefd worden? Bij de Evolutionaire psychologie staat de menselijke natuur centraal; ‘Survival of the fittest’. “Echter, liefde tussen de verwekkers vergroot de overlevingskansen van het kind.”, aldus Aptroot. En bij zowel verslaving als verliefdheid spelen biochemische processen een rol, maar ook irrationeel gedrag en gevoelens van incompleetheid bij lange afwezigheid van de geliefde cq. drug, zo stelt Aptroot. Een verdere uiteenzetting van liefde voor jezelf, liefde voor de ander, idealisme en realisme, closeness en intimacy en differentiatie volgt. “Het gedachtegoed van Freud als basis voor het uiteenzetten van seksespecifieke driften, … , het is belangrijk om er in je praktijk naar terug te grijpen”.
Aptroot benadrukt het belang, in het therapeutisch gesprek, van het kennen van de eigen Belief Systems ten aanzien van de liefde. Verder behoren vaardigheden als reframen volgens Aptroot tot de standaarduitrusting van de relatietherapeut. Praten over de liefde daarbij, is helpend op gezinsniveau.
Aan de hand van fragmenten uit de film Nynke (2001, P. Verhoeff) wordt op interactieve wijze nader ingezoomd op vrijen in liefde; geďllustreerd wordt hoe geredetwist kan worden over wie het initiatief neemt, hoe liefdes- en opwindingssignalen over en weer verlopen, wie wie begeert binnen de partnerrelatie, wat er opvalt in relationeel dynamische zin en wat veranderende contexten zijn. Een greep uit de aspecten die de moeite waard zijn te onderzoeken binnen het therapeutisch gesprek; “De relatie tussen seksualiteit en liefde is immers zichtbaar in bed.”, aldus Aptroot.
Alhoewel nieuwsgierig naar verdere uiteenzettingen over de liefde, wordt deze avond afgesloten, ook nu met ruimte voor collegiale ontmoetingen in een ontspannen sfeer.
Literatuuradvies: Savenije, A. et al, Handboek Systeemtherapie, de Tijdstroom, Utrecht, 2010, Hoofdstuk 25
Saskia Paffen
25 september 2011