Terugblik op kwartaalbijeenkomst Ellen Aptroot, ‘Systemisch denken binnen organisaties’,
13 februari 2012
De avond begint met een oefening gerelateerd aan geweld, een geïmproviseerde start door Téo en Carey, afwachtend op de komst van Ellen die een onverwacht geblesseerde Edu van de Velden zal vervangen.
Eenmaal aangekomen in de zaal, neemt Ellen het woord en neemt zij de zaal mee in het systemisch denken binnen organisaties. Aan de hand van 4 organisatiefasen licht zij toe en gaat zij interactief het gesprek aan over persoonlijke ontwikkeling en organisatie ontwikkeling in dit kader en hoe deze te taxeren. Vitaliteit, ruimte en tijd zijn factoren waarin persoonlijke ontwikkeling en organisatie ontwikkeling bewegen. In een notendop:
Fase 1 is die van expansie. Alles kan, er is één leider, ad hoc management, intuïtief te werk, veel overleg, weinig regels en veel chaos in de organisatie, risico is overexpansie.
Fase 2 is die van groei. Strategisch, flexibel, extern gericht, doortastend team, ondernemende organisatie, levendig en met vrijheid, risico is arrogantie.
Fase 3 is die van consolidatie. Stabiliteit, succes bewezen, product centraal, formeel management, nota’s, zorgvuldige procedures, functieomschrijvingen, risico is inslapen.
Fase 4 is die van achteruitgang. Defensief klimaat, wandelgangen, coalities, goede mensen gaan weg, versnipperd, reorganisaties, risico is ontmaskering.De deelnemers gaan aan de slag met de vraag in welke fase de eigen organisaties zich bevinden en ook waar de deelnemer zelf staat, ervan uitgaande dat verwerven van vaardigheden in 5 stadia gebeurt (beginner, gevorderde beginner, competente leerling, zeer bedreven professional, expert). Interessant is de vraag of je in een ontwikkelingsfase zit die passend is bij je organisatie. In groepen wordt hierover gepraat. Wat blijkt, is dat een aanzienlijke meerderheid in de zaal in een mismatch zit.
“De uitdaging is hier het systemisch benaderen van de mismatch”, zo stelt Ellen. Een systemogram is bijvoorbeeld helpend de dynamiek van de organisatie in kaart te brengen. Waar liggen kansen, veranderingen? Waar zijn parallelprocessen zichtbaar? Een casus wordt op deze manier interactief uitgewerkt.Ellen stelt misverstanden aan de orde waar werkers in het veld veelal mee van doen hebben als het gaat om systeemtheorie (methodiek, denkwijze) en het begrip en de functie van gezinstherapeut en systeemtherapeut. Niet zelden worden hieromtrent referentiekaders opgedrongen vanuit het management waar de systeemtherapeut niet meer boven mag gaan. Enkele handreikingen:
- hou praatje over wat systeemtherapie is
- verbind groepsprocessen met parallellen die in het gewone leven ook plaats moeten vinden
- formuleer je eigen taak- en functie omschrijving
- vraag het management wat met cliënten moet gebeuren in systeemtherapie
- speel met metaregels
- denk na over hoe vorm te geven aan je lidmaatschap van een team waarvan je de metaregels lastig vindt
- breng samenhang in het professionele huis en dat van de cliënt.
Ook deze avond, die een andere invulling kreeg door het onverwachte uitvallen van Edu, stond desondanks weer in het teken van verbreding van het systemisch denken in een ontspannen sfeer met ruimte voor intercollegiaal contact.
Volgende kwartaalbijeenkomst: 14 mei 2012, ‘Werken met echtparen’ door Jan Bout.
Saskia Paffen
24 februari 2012