verslag kwartaalbijeenkomst 12 december 2016

Kwartaalbijeenkomst 12 december 2016

Nicole Muller over Mentaliseren Bevorderende Therapie voor families (MBT-F) en binnen ouderbegeleiding (MBT-O)
Nicole Muller is gezinstherapeut en psychotherapeut bij kinder- en jeugdpsychiatrisch centrum De Jutters in Den Haag, op de afdeling hechtingsstoornissen, persoonlijkheidsproblematiek en trauma.

Deze avond gaat Nicole ons meenemen in haar denken over de hechting tussen ouder en kind en in hoeverre dat invloed heeft op het mentaliserende vermogen van kinderen. Mentaliseren is het vermogen om lichamelijk en emotioneel te voelen wat er in jezelf gebeurt en dit kenbaar te maken naar de buitenwereld. Het gaat dus om tegelijkertijd je bewust zijn van hoe je overkomt op de ander en ervaren wat de ander jou teruggeeft.
Mentaliseren is iets wat een mens van baby af aan ontwikkelt. Voor een goede ontwikkeling is een veilige hechting tussen ouder en kind van belang! Maar wat is nou een veilige hechting? Dat is niet dat je als ouder precies weet wat er in je kind omgaat. Het gaat er juist om dat je open staat voor wat je kind voor signalen uitzendt en op een open, sensitieve en congruente manier reageert op je kind. Ook belangrijk is dat je het beeld wat je hebt over je kind kunt aanpassen door middel van de signalen die het kind uitzend.

Signaal

Open, sensitieve en congruente reactie

Met deze manier van communiceren ontwikkeld het kind een positief zelfbeeld; want het kind voelt zich in staat om hulp te vragen als het nodig is en leert de ander te vertrouwen. Daarbij bevordert het de aandachtregulatie. Een kind kan zich sneller getroost voelen en zijn of haar aandacht weer verleggen. Ook stimuleert het de emotieregulatie. Een kind weet dat een vervelend gevoel weer over kan gaan. Via de taal die een ouder geeft aan uitingen van het kind, leert het kind emoties herkennen en taal te geven aan wat hij/zij voelt. Kort gezegd; er ontstaan dus verbindingen tussen lichaam, gevoel en taal.

We hebben van Nicole ook uitleg gekregen over onveilige hechting en de gevolgen daarvan voor het kind.
De angstige/vermijdende hechtingsstijl. Hierbij reageert de ouder niet op signalen van het kind. Een kind leert dat het niet om hulp kan vragen bij een ander en gaat zichzelf troosten. Deze kinderen minimaliseren hun uiting van emoties en beperken relaties met anderen. In hun lijf ervaren ze echter wel een hoog spanningsniveau wat zich vaak uit in onbegrepen lichamelijke klachten. Want ze kunnen hun lichaamssignalen niet herkennen en hebben geen taal gekregen voor wat ze voelen.
De gepreoccupeerde/ambivalente hechtingsstijl. Hierbij reageren de ouders soms wel en soms niet op signalen van hun kind. Vaak zie je dat ouders vooral reageren vanuit hun eigen emotie in plaats van zich te verplaatsen in het kind. Een kind raakt daardoor gepreoccupeerd en gaat zijn of haar gedrag erg uitvergroten in de hoop beloond te worden. Ze moeten gezien worden door die ander om gerustgesteld te worden, want ze kunnen niet rustig worden vanuit zichzelf. Hierdoor ontstaat er een afhankelijkheid van de ander. Deze kinderen krijgen vaak de stempel ‘gedragsproblemen’.
De laatste is de gedesorganiseerde hechtingsstijl. Er is geen vast patroon, maar de hechtingsstijlen lopen door elkaar heen. Hierbij kan het voorkomen de ouder het kind misbruikt. Deze kinderen ontwikkelen later vaak psychopathologie. Dissociatie is een coping om te dealen met deze onveilige hechting.

Volgens Nicole is er wel goed nieuws, als een kind goed gehecht is met één ouder, kan het vaak wel dealen met problemen in contact met de andere ouder.

Om zelf te ondergaan hoe het is om geen reactie te krijgen als kind van je ouder, werd ons als publiek de opdracht gegeven om met je buurman of vrouw een gesprek aan te gaan over iets leuks wat je hebt mee gemaakt. De ander luistert aandachtig. Na een minuut moest je het verhaal nog een keer vertellen, maar was het de bedoeling dat je gesprekspartner zonder gezichtsuitdrukking of uitingen van erkenning tegen over je zou zitten. Hierbij werd het pijnlijk voelbaar hoe het is om niet gezien of gehoord te worden door een ander.

Nicole ziet in haar praktijk veel gezinnen waar het contact en de hechting niet optimaal verlopen. Door in kaart te brengen wat er aan de hand is en het mentaliseren te bevorderen, kunnen ouders op een andere manier weer naar hun kind leren kijken. Middels een filmfragment wordt zichtbaar hoe een therapeut te werk gaat. De therapeut is actief aanwezig, zet de structuur neer, maar heeft tegelijk een not knowing houding, zonder oordeel. In de gesprekken reguleert hij/zij de spanning, een balans tussen verstand en gevoel. De therapeut wil mensen nieuwsgierig maken, waarom doet de ander zoals die doet? En heel belangrijk, de therapeut is empathisch.

Als afsluiting van de avond hebben we een mooi filmpje gezien wat op een beeldende wijze het verschil uitlegt tussen empathie en sympathie.
Deze is te bekijken op Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=r9nHdvRON_M